رویا نت

تاريخچه صنعت پرداخت در ايران و جهانصنعت پرداخت در ايران و جهان
۷ شهريور ۱۴۰۱
 در پرداخت الكترونيك
 ۰

صنعت پرداخت
 
WhatsappTelegramLinkedin
 
 
تاريخچه صنعت پرداخت در ايران و جهان پر از فراز و نشيب هاي مختلف است تا در نهايت حوزه پرداخت به شكل كنوني خود تبديل شده و موجب تسريع بخشيدن به فعاليت هاي روزمره ي ما شده است. در اين مقاله از پي فا به تشريح كاملي از تاريخچه ي اين صنعت مي پردازيم.

صنعت پرداخت چيست؟
صنعت پرداخت تركيبي از نهاد هاي مختلف است كه در طول فرآيند تراكنش پرداخت با يكديگر تعامل دارند. شبكه‌ هاي كارت هاي بانكي‌ و اعتباري، برنامه هاي پرداخت، درگاه هاي پرداخت، نهادهايي هستند كه نقش ويژه اي را در چرخه صنعت پرداخت ايفا مي كنند. صنعت پرداخت ايران، اكوسيستمي است كه به سرعت در حال تغيير است. دگرگوني هاي اين سيستم به دليل معرفي روش‌ هاي پرداختي جديد، ادغام تكنولوژي و فناوري هاي جديد، به طور پيوسته در جريان است. همچنين با پيشرفت تكنولوژي، شاهد هستيم كه شركت‌ هاي فناوري پرداخت الكترونيك، نقش مهم تري در صنعت پرداخت دارند.

تاريخچه صنعت پرداخت در جهان
تاريخچه صنعت پرداخت در ايران و جهان
تاريخچه صنعت پرداخت در جهان براي اولين بار به سال ۱۹۱۸ ميلادي باز مي گردد. در اين دوره پول الكترونيك براي اولين بار توسط بانك هاي فدرال رزرو آمريكا استفاده شد. بانك آمريكا اولين موسسه‌ مالي بود كه تصميم گرفت خدمات مالي و بانكي خود را توسط كامپيوتر انجام دهد. تاريخچه ساخت اولين دستگاه هاي خودپرداز در جهان نيز به سال ۱۹۳۹ باز مي گردد، كه در ابتدا با استقبال خوبي مواجه نشد. نسل جديد خودپرداز ها و ماشين هاي پولي بار ديگر در سال ۱۹۷۳ ساخته شدند و براي اولين بار توسط بانك ها و سازمان ها و ‌ساير موسسات مالي مورد استفاده قرار گرفتند.
در سال ۱۹۹۴ ميلادي بانك ها و موسسات مالي براي انجام خدمات و فعاليت هاي خود، از اينترنت استفاده كردند. تعداد بانك ها و موسساتي كه براي خدمات خود از اينترنت استفاده مي كردند، در سال ۱۹۹۵ به ۲۴ عدد رسيد. اما استفاده از اينترنت به اين اعداد محدود نشد و در طي دو سال، استفاده از خدمات بانكداري اينترنتي و الكترونيك به ۸۰۰ بانك افزايش يافت. پس از رايج شدن خدمات بانكداري اينترنتي، تمامي بانك ‌ها در سراسر جهان به صورت تدريجي اقدام به حذف چك‌ ها و خدمات كاغذي كردند و يك سيستم تمام اتوماتيك را جايگزين آن كردند. با پيشرفت روز افزون سيستم ها و خدمات بانكداري در حوزه پرداخت جهاني و اضافه شدن قابليت ‌هايي مانند پردازش و دسته بندي اتوماتيك اطلاعات و داده ها توسط كامپيوترها و فناوري OCR در سيستم هاي بانكداري و مالي، استفاده از سيستم‌ هاي كامپيوتري بيش از پيش رايج شد.

تاريخچه صنعت پرداخت در ايران
فعاليت الكترونيك صنعت پرداخت ايران نيز از سال 1350 شمسي شروع شد. اندكي پس از اختراع اولين دستگاه هاي خودپرداز در جهان، بانك تهران با خريد تعدادي از آن ها و نصب و راه اندازي اين دستگاه ها، به حوزه پرداخت الكترونيك ورود كرد. استفاده از دستگاه هاي خودپرداز در دهه ۵۰ شمسي مورد استقبال قرار نگرفت. در اواسط دهه ۷۰، با توليد نسل جديدي از دستگاه هاي خود پرداز و ورود آن ها به كشور، بانك ها و ‌موسسات مالي ديگر شروع به استفاده از اين دستگاه ها كردند. طي مدت زمان كوتاهي به دليل افزايش تقاضا از سمت كاربران، اين سرويس ها جايگزين ويژه اي براي ابزار هاي پرداخت شدند. با رونق يافتن سيستم خدمات بانكداري الكترونيك، بانك ها و موسسات مالي خدمات خود را به صورت غير حضوري به مردم ارائه دادند. بانك ها و موسسات مالي در اين دوره با چالش هايي مانند تامين كارت ها و دستگاه هاي ATM، نصب، نگه داري، پول گذاري و امنيت دستگاه هاي خودپرداز، چاپ و پشتيباني كارت ها و … مواجه بودند.
در سال هاي بعدي با به وجود آمدن شبكه شتاب بانك مركزي، پيشرفت چشمگيري در شبكه الكترونيكي بانك ها و ‌موسسات مالي ايجاد شد. با ظهور سيستم هاي جديد در صنعت پرداخت ايران، بيشتر مردم بانك هايي را انتخاب مي كردند كه عضو شبكه شتاب باشند. پس از اين دوره و ايجاد شبكه هاي شتاب بين بانكي، شركت هاي ارائه دهنده خدمات پرداخت الكترونيكي، خدمات جديدي را به دارندگان كارت هاي اعتباري بانكي ارائه كردند. ارائه اين خدمات، موجب اتصال كارت هاي بانكي به دستگاه هاي Pos، درگاه پرداخت الكترونيك و‌… شد.

رشد چشمگير صنعت پرداخت
صنعت پرداخت جيست
صنعت پرداخت در ايران از اواخر سال ۱۳۸۲ روند رو به رشدي را آغاز كرده است و با سرعت بالايي به پيشرفت خود ادامه مي دهد. بانكداري امروزه كشور مديون خدمات و‌ تكنولوژي هاي صنعت پرداخت است، كه قابليت هاي ويژه اي را به سيستم بانكداري الكترونيك افزوده است. در خلال سال هاي ۱۳۹۰، شركت شاپرك به‌ عنوان يكي از نهاد هاي اجرايي بانك مركزي راه‌ اندازي شد. اين شركت با نظارت بر PSPها، نظام پرداخت الكترونيك را به طور دقيق و مشخصي تعريف كرد و نابساماني ‌هاي موجود در اين حوزه را سامان داد. اين سيستم همچنين نقش مهمي در ايجاد و سازمان دهي درگاه هاي پرداخت در كسب و كارهاي اينترنتي و آنلاين داشت. پي فا يكي از درگاه هاي پرداخت اينترنتي با امنيت بالا است كه سرويس هاي مختلفي از قبيل درگاه اشتراكي، فرم پرداخت، تسويه خودكار و … را در تمامي ساعات شبانه روز به مشتريان خود ارائه مي دهد.

كارنامه صنعت پرداخت
زيرساخت هاي فني صنعت پرداخت الكترونيك را شركت ‌هاي PSP ارائه مي ‌دهند. فراهم كردن پلتفرم هاي فني پرداخت‌ الكترونيك، فراهم كردن روش‌ هاي پرداخت چند گانه از طريق درگاه‌ هاي پرداخت مختلف و اتصال به فروشگاه‌ هاي آنلاين و همچنين ارائه ابزارهايي براي جلوگيري از كلاهبرداري از حساب هاي مشتريان، از جمله مهمترين وظايف شركت‌ هاي PSP محسوب مي شوند.
همچنين طبق گزارش هاي اداره نظام ‌هاي پرداخت بانكي در رابطه با بانك‌ ها، ابزارهاي الكترونيكي، تجهيزات و شركت‌ هاي ارائه دهنده خدمات پرداخت الكترونيك (PSP) نظام پرداختي كشور را تشكيل مي‌ دهند. بخشي ديگر از نظام پرداختي كشور را شركت شاپرك، كه با عنوان شركت شبكه الكترونيكي پرداخت كارت شناخته مي شود، تشكيل مي ‌دهد. اين شركت از لحاظ حقوقي، سيستمي از نظام بانكي كشور شناخته مي ‌شود.